Jan “Kyks” Skrzek
Muzyk

Jan “Kyks” Skrzek (ur. 21 listo­pa­da 1953 w Sie­mia­no­wi­cach Ślą­skich, zm. 29 stycz­nia 2015 w Kato­wi­cach) – pol­ski muzyk i kom­po­zy­tor blu­eso­wy, grał na har­mo­nij­ce ust­nej i for­te­pia­nie, młod­szy brat Józe­fa Skrze­ka. Jan Skrzek iden­ty­fi­ko­wał się z kul­tu­rą Gór­ne­go Ślą­ska i ją współ­two­rzył, poru­szał w swo­jej twór­czo­ści pro­ble­my dnia codzien­ne­go miesz­kań­ców tego regio­nu. Brał udział w licz­nych kon­cer­tach i festi­wa­lach, nagra­niach, pro­gra­mach tele­wi­zyj­nych i fil­mach. Wyda­no sze­reg jego płyt. Muzyk przez lata miesz­kał w Kato­wi­cach.

Życiorys

Dzia­łal­ność arty­stycz­ną roz­po­czął w jazz-roc­ko­wym zespo­le Rak, w któ­rym wystę­po­wał w latach 1973–1976. Na zapro­sze­nie swo­je­go star­sze­go bra­ta, Józe­fa Skrze­ka, wziął udział w sesji nagra­nio­wej albu­mu gru­py SBB, zaty­tu­ło­wa­ne­go “Memen­to z banal­nym tryp­ty­kiem” oraz jego solo­wych wydaw­nictw, jak Józe­fi­na czy ścież­ka dźwię­ko­wa do fil­mu Woj­na świa­tów – następ­ne stu­le­cie. Efek­tem współ­pra­cy bra­ci był rów­nież występ w ramach festi­wa­lu Folk-Blu­es Meeting ’80 w Pozna­niu. 28 lute­go 1982 roku, kil­ku­na­sto­mi­nu­to­wą intro­duk­cją na har­mo­nij­ce, otwo­rzył IV Dys­ko­te­kę-Gigant w kato­wic­kiej hali kon­cer­to­wej Spodek. Uczest­ni­czył rów­nież w fina­ło­wych kon­cer­tach Rawa Blu­es Festi­val, pod­czas któ­rych wystę­po­wał w pro­gra­mach solo­wych, spo­ra­dycz­nie w skom­ple­to­wa­nych skła­dach, m.in. w duecie z Jerzym Sty­czyń­skim, a tak­że w towa­rzy­stwie sak­so­fo­ni­sty sopra­no­we­go i woka­li­stek czy gru­py Bez­dom­ne Psy. Ponad­to muzyk gościł na festi­wa­lu Olsz­tyń­skie Noce Blu­eso­we, kon­cer­tach “Blu­es Top 85” w Sopo­cie, Top Blu­es Feeling ’85 w Łodzi, Cam­ping Muzycz­ny w Brod­ni­cy, Zacza­ro­wa­ny Świat Har­mo­nij­ki w Pozna­niu oraz Blu­es nad Piła­wą w Gło­wa­cze­wie (naj­pierw z gru­pą Bez­dom­ne Psy, nato­miast w latach 1991–1992 jako soli­sta). W 1985 roku mia­ła miej­sce pre­mie­ra debiu­tanc­kie­go wydaw­nic­twa arty­sty – albu­mu kon­cer­to­we­go Gór­nik Blu­es, zawie­ra­ją­ce­go zapis kon­cer­tu, zare­je­stro­wa­ny w klu­bie Leśni­czów­ka w Cho­rzo­wie. W 1986, wcze­śniej zre­ali­zo­wa­ne przez Kyk­sa nagra­nia, uka­za­ły się na jed­nej stro­nie kase­ty Blu­es po pol­sku vol. 1, a rok póź­niej na skła­dan­ce Gre­atest Hits. W 1988 roku, wraz z 6‑osobowym chór­kiem, muzyk zre­ali­zo­wał dru­gi album, pt. Nikt nie zawró­ci kijem Wisły. W póź­niej­szym cza­sie uka­za­ły się pły­ty “Kyk­sów­ka Blu­es” (1989) oraz “Nowy Świat Blu­es” (1992), utrzy­ma­ne w ostrzej­szej, blu­es-roc­ko­wej kon­wen­cji, z akom­pa­nia­men­tem zespo­łu Bez­dom­ne Psy. Następ­nie muzyk skon­cen­tro­wał swo­ją dzia­łal­ność głów­nie na wystę­pach klu­bo­wych, oka­zjo­nal­nie w ramach festi­wa­li, m.in. Blu­esa na Doł­ku ’94 w Cie­cha­no­wie. Ponad­to wziął udział w musi­ca­lu “Pozła­ca­ny war­kocz” oraz wystą­pił w fil­mach Janu­sza Kida­wy i Kazi­mie­rza Kut­za. W 1997 roku uka­za­ła się pły­ta Modli­twa blu­esma­na w pocią­gu, poświę­co­na pamię­ci Ryszar­da Rie­dla, zre­ali­zo­wa­na z zespo­łem Bez­dom­ne Psy oraz Rafa­łem Ręko­sie­wi­czem i Bro­ni­sła­wem Dużym, zyska­ła mia­no “Blu­eso­we­go Albu­mu Roku 1997’ ”. W 2003 po śmier­ci basi­sty Jerze­go “Kawy” Kawal­ca zakoń­czy­ła dzia­łal­ność gru­pa “Bez­dom­ne Psy”. W tym samym roku zawią­zał się zespół Ślą­ska Gru­pa Blu­eso­wa. W 2005 roku wyda­ny został album Bo takie są dziew­czy­ny, nagra­ny z Ślą­ską Gru­pą Blu­eso­wą.

Gru­pa wyda­ła swo­je kon­cer­to­we DVD “Blu­es Night” oraz nagra­ła jesz­cze dwie pły­ty: w 2009 roku “Peł­nia Słoń­ca” oraz w 2014 roku ostat­ni album Jana Skrze­ka “Kolo­ry Blu­esa”. W 2011 roku Skrzek wystą­pił gościn­nie na pły­cie kato­wic­kie­go rape­ra Miu­osha Pią­ta stro­na świa­ta. Muzyk zaśpie­wał w utwo­rze tytu­ło­wym. Z zespo­łem Ślą­ska Gru­pa Blu­eso­wa kon­cer­to­wał do śmier­ci. Ostat­nie kon­cer­ty odby­ły się od 6 do 10 stycz­nia 2015 w Toru­niu, Gdy­ni, Elblą­gu i Czę­sto­cho­wie. Pośmiert­nie, 20 kwiet­nia 2016, został uho­no­ro­wa­ny przez Zwią­zek Gór­no­ślą­ski Nagro­dą im. Woj­cie­cha Kor­fan­te­go.

W 2015 został upa­mięt­nio­ny w Gale­rii Arty­stów na pl. Grun­waldz­kim w Kato­wi­cach, gdzie odsło­nię­to jego popier­sie.

Śmierć

Został zna­le­zio­ny nie­przy­tom­ny w swo­im miesz­ka­niu przez przy­ja­ciół z zespo­łu, a następ­nie prze­wie­zio­ny do szpi­ta­la w Kato­wi­cach-Ligo­cie. Przy­czy­ną sta­nu muzy­ka był udar mózgu. Zmarł 29 stycz­nia 2015 roku w Kato­wi­cach. Uro­czy­sto­ści pogrze­bo­we odby­ły się 2 lute­go o godz. 11.00 w koście­le pw. św. Micha­ła Archa­nio­ła w Sie­mia­no­wi­cach Michał­ko­wi­cach. W uro­czy­sto­ściach, poza rodzi­ną, uczest­ni­czy­li kole­dzy z bran­ży, ślą­scy arty­ści oraz wła­dze Sie­mia­no­wic Ślą­skich. Jan “Kyks” Skrzek został pocho­wa­ny na cmen­ta­rzu przy para­fii św. Micha­ła Archa­nio­ła.